6 điều kiện để ứng dụng Blockchain trong Truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Bản chất chuỗi khối của Blockchain được xem xét như một tiền đề quan trọng và phù hợp cho việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Do sự liên kết chuỗi khối giống như các bước luân chuyển trong vòng đời của một sản phẩm. Tuy vậy để một sản phẩm có thể được ứng dụng Blockchain vào truy xuất nguồn gốc, nó phải thỏa mãn một số tiêu chí. Cùng GENEAT tìm hiểu các điều kiện này là gì và áp dụng vào chiến lược truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm của bạn.

Điều kiện 1: Sản phẩm cần được định nghĩa để truy xuất nguồn gốc

Để một sản phẩm có thể được truy xuất, đầu tiên ta cần định nghĩa sản phẩm đó là gì? Hay nói cách khác là đối tượng ta cần truy xuất nguồn gốc là gì? Bằng cách trả lời hai câu hỏi này giúp ta có cái nhìn cụ thể về mục tiêu cần đạt được.

Sản phẩm cần được định nghĩa rằng nó là một thứ cụ thể hay chung chung, nó có thể cầm nắm được với một kích thước không gian cụ thể, hay là một dạng nguyên liệu – vật liệu được đo đếm bằng khối lượng, thể tích. Nó có các đặc điểm để có thể định danh cho từng sản phẩm khác nhau, hay đặc điểm của nó là nhiều sản phẩm giống nhau.

Ví dụ, ứng dụng vào lĩnh vực nông nghiệp, cùng một sản phẩm là ngô hạt nhưng việc truy xuất nguồn gốc của một giống ngô, hoặc một vụ mùa ngô sẽ khác hoàn toàn với mục tiêu truy xuất nguồn gốc của một bao ngô, một thùng ngô cụ thể. Một thùng ngô sẽ được thiết kế như một NFT, còn giống ngô nói chung giống như một Token.

Điều kiện 2: Dữ liệu sản phẩm cần được định nghĩa

Sau khi đã trả lời câu hỏi Sản phẩm là gì? Thì tiếp theo ta cần trả lời câu hỏi: ta mô tả sản phẩm như thế nào? Sản phẩm này có kích thước ra sao, cung cách đóng gói là gì, khối lượng bao nhiêu, serial của nó là gì. Ngày đóng gói, ngày sản xuất, ngày xuất kho là khi nào? Tất cả các dữ liệu về sản phẩm cần được liệt kê một cách cụ thể nhất.

Định nghĩa dữ liệu sản phẩm nhằm thiết kế cách thức ta lưu trữ dữ liệu trên nền tảng Blockchain.

Càng liệt kê cụ thể các dữ liệu về sản phẩm, ta sẽ có cái nhìn rõ ràng về dữ liệu cần lưu trữ, cũng như cụ thể hóa cao độ về các thay đổi của sản phẩm ở mỗi bước mà nó đi qua. Một thùng ngô ngoài các thông tin cơ bản như kích thước, khối lượng, còn có thể có các thông tin như độ ẩm, nhiệt độ tại nơi đóng gói. Tiếp theo qua từng bước vận chuyển, nhiệt độ, độ ẩm có thể được thu thập và lưu trữ lại trên Blockchain cho tới khi đến tay người sử dụng.

Khi có các yêu cầu truy xuất nguồn gốc sản phẩm này, nhà quản lý có thể dễ dàng tìm kiếm và biết được sự thay đổi của từng dữ liệu trong từng bước vận chuyển; qua đó đánh giá cụ thể xem vấn đề ở đâu và đưa ra cách khắc phục cũng như tối ưu cụ thể.

Điều kiện 3: Vòng đời sản phẩm cần được định nghĩa

Vòng đời sản phẩm – Product Life Cycle hiểu đơn giản là quy trình của bản thân sản phẩm đó từ thời điểm sản phẩm ra đời, cho tới khi nó bị đào thải khỏi thị trường. Hay áp dụng vào truy xuất nguồn gốc thì nó là thời điểm mà sản phẩm bắt đầu được đưa vào truy xuất, đến khi sản phẩm không còn cần được truy xuất nữa.

Định nghĩa vòng đời sản phẩm giúp ta thiết kế được việc tương tác với Blockchain ra sao.

Mỗi bước trong vòng đời sản phẩm dữ liệu sẽ được lưu trữ vào Blockchain, có thể nhiều hơn hoặc ít hơn tùy theo từng tình huống. Tuy nhiên dữ liệu này sẽ được đính kèm với sản phẩm vĩnh viễn, giúp khi tra cứu sản phẩm ta sẽ biết nó đang ở bước nào trong vòng đời, và đã trải qua các bước nào.

Điều kiện 4: Cân đối chi phí tăng lên khi áp dụng truy xuất nguồn gốc

Trải qua thời gian, khi sản phẩm đi qua nhiều bước trong vòng đời của mình, thì sẽ có hai yếu tố đi ngược nhau mà ta cần quan tâm khi thiết kế truy xuất nguồn gốc với Blockchain:

• Giá trị sản phẩm sẽ càng ngày càng đi xuống
• Chi phí lưu trữ trên Blockchain sẽ càng ngày càng tăng lên

Đặc điểm này là do sản phẩm có tuổi thọ càng cao thì giá trị thường càng thấp, có thể do chất lượng suy giảm, hoặc đơn giản là có các sản phẩm mới với chất lượng tốt hơn, mới hơn được đưa ra thị trường. Ở chiều ngược lại, chi phí lưu trữ dữ liệu trên Blockchain sẽ càng ngày càng tăng khi có thêm các thông tin nguồn gốc được thêm vào. Đến một lúc nào đó sản phẩm lưu trữ trên Blockchain sẽ không còn là một ưu thế mà sẽ là gánh nặng cho việc kinh doanh.

Tuy nhiên nếu như sản phẩm có giá trị tăng theo thời gian, ví dụ như rượu vang hay các sản phẩm để được lâu năm và giá trị tăng theo năm thì việc có một lịch sử nguồn gốc rõ ràng có vẻ sẽ mang lại nhiều giá trị lợi nhuận hơn hẳn. Ngoài ra lịch sử nguồn gốc sản phẩm còn giống như một câu chuyện về sản phẩm đó, có thể mang lại nhiều cảm xúc cho người sử dụng qua đó bản thân sản phẩm được nâng tầm.

Điều kiện 5: Cân đối lưu trữ dữ liệu sản phẩm Onchain và Offchain

Lưu trữ dữ liệu Onchain đơn giản là lưu trữ trên Blockchain, lưu trữ Offchain là lưu trữ tập trung, không nằm trên Blockchain, mà như hiện nay là nằm trên các máy chủ ảo hay máy chủ trên điện toán đám mây.

Sở dĩ ta cần cân đối việc này bởi lẽ chi phí lưu trữ và xử lý thông tin cần lưu trữ trên Blockchain (các transaction) vẫn còn cao, do đó trên Blockchain chỉ để lưu trữ các thông tin nhẹ nhưng quan trọng như các mã số, mã hóa, thông số, chỉ số của sản phẩm. Còn các thông tin khác ít quan trọng hơn – hoặc có dung lượng lớn hơn như ảnh sản phẩm, video sản phẩm, mô tả sản phẩm chi tiết thì nên lưu trữ bản gốc offchain.

Đây cũng chính là cách vận hành của các hệ thống NFT hiện tại, khi mà các bức ảnh, video được lưu trữ trên máy chủ tập trung của nhà cung cấp NFT; nhưng một đoạn mã định danh của chúng được lưu trữ trên Blockchain.

Điều kiện 6: Lựa chọn đúng Blockchain

Không phải bất kì blockchain nào cũng phù hợp với việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Blockchain như Bitcoin đơn giản chỉ có chức năng thanh toán mà không hề có chức năng gì khác. Một blockchain muốn đáp ứng được bài toán truy xuất nguồn gốc cần đáp ứng được vấn đề cho phép viết và triển khai Hợp đồng thông minh – Smart Contract.

Hiện nay các blockchain như Ethereum, Binance Smart Chain, Polkadot, Polygon sau khi đã chuyển sang Proof of Stake với tốc độ xác thực giao dịch nhanh, chi phí Gas thấp hầu hết đã trở thành các lựa chọn hàng đầu nếu muốn triển khai bất kì ứng dụng nào trong đó có truy xuất nguồn gốc.

Kết luận

Việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm sẽ là xu thế tất yếu bởi nó đáp ứng các nhu cầu càng ngày càng cao về tính minh bạch, an toàn, cùng các cam kết chất lượng cho sản phẩm. Việc ứng dụng Blockchain vào truy xuất nguồn gốc sẽ nâng tầm hơn nữa sự minh bạch cho nguồn gốc sản phẩm. Tuy có nhiều khía cạnh cần cân nhắc nhưng phần lớn các bài toán truy xuất nguồn gốc có thể được thực hiện.

Geneat Software với đội ngũ phát triển hệ thống Blockchain uy tín, chuyên nghiệp sẽ giúp quý khách thực hiện các hệ thống truy xuất nguồn gốc uy tín, tin cậy và