Công nghệ sổ cái phân tán (DLT) là một hệ thống kỹ thuật số để ghi lại các giao dịch, trong đó các giao dịch và chi tiết của chúng được ghi lại đồng thời tại nhiều nơi. Khác với cơ sở dữ liệu truyền thống, sổ cái phân tán (còn được gọi là sổ cái chia sẻ) không có một trung tâm lưu trữ hoặc quản trị.
Trong một sổ cái phân tán, mỗi nút đều xử lý và xác minh từng mục nhập, tạo ra một bản ghi dữ liệu cho mỗi mục nhập và tạo ra sự đồng thuận về tính chính xác của nó. Sổ cái phân tán có thể được sử dụng để ghi lại dữ liệu tĩnh, chẳng hạn như một sổ đăng ký, và dữ liệu động, chẳng hạn như các giao dịch tài chính.
Blockchain là một ví dụ nổi tiếng về công nghệ sổ cái phân tán.
Công nghệ sổ cái phân tán là gì?
Công nghệ sổ cái phân tán (DLT) đề cập cụ thể đến cơ sở hạ tầng công nghệ và các giao thức cho phép truy cập đồng thời, xác thực và cập nhật các tập dữ liệu đặc trưng cho sổ cái phân tán. Nó hoạt động trong một mạng máy tính được phân phối trên nhiều đơn vị hoặc địa điểm.
DLT sử dụng mật mã để lưu trữ dữ liệu an toàn, chữ ký và khóa mật mã để chỉ cho phép người dùng được ủy quyền truy cập.
Công nghệ này tạo ra một cơ sở dữ liệu không thể thay đổi, có nghĩa là thông tin đã lưu không thể bị xóa và tất cả các cập nhật đều được ghi lại vĩnh viễn cho hậu thế.
Kiến trúc này đại diện cho một sự thay đổi đáng kể trong cách thu thập và truyền thông tin, vì các bản ghi không còn được lưu trữ tại một nơi duy nhất, đáng tin cậy, mà được lưu trữ trong một hệ thống phi tập trung, trong đó tất cả các bên liên quan đều có thể xem và thay đổi sổ cái. Do đó, tất cả các bên khác có thể thấy ai đang sử dụng và thay đổi sổ cái. Sự minh bạch của DLT tạo ra một mức độ tin tưởng cao giữa các bên tham gia và loại bỏ khả năng hoạt động gian lận.
Do đó, người dùng sổ cái không cần phải phụ thuộc vào một cơ quan trung ương đáng tin cậy kiểm soát sổ cái hoặc một bên thứ ba bên ngoài thực hiện nhiệm vụ này và đóng vai trò là cơ quan kiểm soát chống gian lận.
Sự quan tâm đến công nghệ sổ cái phân tán đã tăng lên đáng kể trong mười năm sau khi Bitcoin được giới thiệu vào năm 2009. Bitcoin là một loại tiền điện tử dựa trên công nghệ blockchain và là loại tiền điện tử đầu tiên cho thấy công nghệ này không chỉ hoạt động mà còn có thể mở rộng và an toàn.
Kể từ đó, các tổ chức ở tất cả các ngành đều đang thử nghiệm DLT và cách ứng dụng nó trong các quy trình kinh doanh. Các dịch vụ tài chính, chăm sóc sức khỏe và ngành dược phẩm đã đi đầu trong lĩnh vực này, và quản lý chuỗi cung ứng (SCM) là một ứng dụng phổ biến.
Điều quan trọng cần biết là khái niệm về sổ cái phân tán không phải là mới. Các doanh nghiệp đã thu thập và lưu trữ dữ liệu ở nhiều nơi trong một thời gian dài, trên giấy hoặc trong phần mềm biệt lập, với dữ liệu chỉ được hợp nhất vào cơ sở dữ liệu trung tâm theo định kỳ. Ví dụ, một công ty có thể có các dữ liệu khác nhau trong các bộ phận riêng lẻ, chỉ được đưa vào sổ cái trung tâm khi cần thiết. Tương tự, nhiều tổ chức hợp tác thường giữ dữ liệu của riêng họ và chỉ đóng góp vào sổ cái trung tâm, do một bên được ủy quyền kiểm soát, theo yêu cầu hoặc khi cần thiết.
Sự tiến bộ lớn của công nghệ sổ cái phân tán là các quy trình thường tốn thời gian và dễ xảy ra lỗi cần thiết để đối chiếu các khoản đóng góp khác nhau cho sổ cái có thể được giảm thiểu hoặc loại bỏ, và đảm bảo rằng mọi người đều có quyền truy cập vào phiên bản hiện tại và có thể tin tưởng vào tính chính xác của nó.
Tại sao công nghệ sổ cái phân tán quan trọng?
Công nghệ sổ cái phân tán (DLT) có thể mang lại những cải tiến đáng kể trong kế toán bằng cách thay đổi một số nền tảng cơ bản về cách các tổ chức thu thập và chia sẻ dữ liệu được đưa vào sổ cái của họ.
Để hiểu điều này, hãy xem xét cả sổ cái giấy và sổ cái điện tử truyền thống, trong đó tất cả các bổ sung và thay đổi đều phải thông qua một điểm kiểm soát trung tâm.
Trong một hệ thống như vậy, các công ty phải sử dụng đáng kể nguồn lực lao động và máy tính để duy trì quyền kiểm soát trung tâm. Ngoài ra, quyền kiểm soát trung tâm có nghĩa là sổ cái không phải lúc nào cũng đầy đủ hoặc cập nhật.
Quá trình cũng dễ bị lỗi và thao túng, vì mỗi bên đóng góp dữ liệu vào sổ cái có thể trở thành nguồn gốc của gian lận hoặc lỗi.
Ngoài ra, không ai trong số các bên tham gia khác đóng góp dữ liệu vào sổ cái trung tâm có thể kiểm tra hiệu quả tính chính xác của dữ liệu đến từ các bên khác.
Ngược lại, công nghệ sổ cái phân tán cho phép trao đổi dữ liệu theo thời gian thực, có nghĩa là sổ cái luôn cập nhật. Nó cũng cho phép minh bạch, vì mỗi nút tham gia có thể theo dõi các thay đổi này.
Nó an toàn tự nhiên, vì nó loại trừ điểm yếu duy nhất và mục tiêu duy nhất cho tin tặc và thao túng có trong sổ cái tập trung.
Công nghệ sổ cái phân tán có tiềm năng tăng tốc các giao dịch, vì nó loại bỏ việc đi qua một cơ quan trung ương hoặc trung gian. Tương tự, DLT có thể giảm chi phí giao dịch. Tuy nhiên, việc thực hiện quá trình xác minh phân cấp cao và phân phối các bản sao của sổ cái đòi hỏi tài nguyên tính toán đáng kể, điều này đã chứng minh là làm giảm hiệu suất của DLT trong một số môi trường mạng so với sổ cái tập trung.
Phần lớn sự quan tâm ban đầu đối với công nghệ sổ cái phân tán tập trung vào ứng dụng của nó trong các giao dịch tài chính. Điều này dễ hiểu khi xem xét rằng tiền điện tử Bitcoin đã trở nên phổ biến trên toàn cầu và đồng thời cho thấy rằng DLT thực sự có thể hoạt động. Các ngân hàng và các tổ chức tài chính khác là những người tiên phong trong lĩnh vực DLT.
Tuy nhiên, những người ủng hộ DLT cho rằng sổ cái kỹ thuật số cũng có thể được sử dụng trong các ngành khác ngoài dịch vụ tài chính. Các cơ quan chính phủ đang nghiên cứu cách sử dụng công nghệ này để ghi lại các giao dịch, chẳng hạn như chuyển nhượng quyền sở hữu bất động sản. Các tổ chức chăm sóc sức khỏe đang thử nghiệm DLT để cập nhật hồ sơ bệnh án hiệu quả hơn. Nhiều công ty đang thử nghiệm DLT để quản lý dữ liệu chuỗi cung ứng. Và các nhà luật học đang xem xét cách họ có thể sử dụng DLT để xử lý và thực thi các tài liệu pháp lý.
Ngoài ra, các chuyên gia trong lĩnh vực này nhận thấy khả năng cá nhân có thể kiểm soát tốt hơn dữ liệu cá nhân của họ bằng cách phát hành một phần dữ liệu khi cần thiết và giới hạn quyền truy cập vào dữ liệu đó hoặc thời gian nó có sẵn cho các bên khác.
Những người ủng hộ cũng cho rằng sổ cái kỹ thuật số sẽ giúp theo dõi quyền sở hữu trí tuệ và quyền sở hữu đối với nghệ thuật, hàng hóa, âm nhạc và phim ảnh.
Mặc dù việc triển khai DLT vẫn đang trong giai đoạn đầu, công nghệ này đã chứng minh trong nhiều trường hợp rằng nó có thể mang lại lợi ích cho người dùng, bao gồm:
- Tầm nhìn và minh bạch tốt hơn về dữ liệu được đưa vào sổ cái
- Chi phí vận hành thấp hơn nhờ loại bỏ cơ quan trung ương
- Tốc độ giao dịch nhanh hơn do không có độ trễ trong việc cập nhật sổ cái
- Giảm thiểu đáng kể rủi ro hoạt động gian lận, thao túng và giả mạo
- Độ tin cậy và khả năng phục hồi cao hơn do không còn hệ thống trung tâm có nguy cơ xảy ra sự cố duy nhất
- Mức độ bảo mật cao hơn đáng kể
Các ví dụ về công nghệ sổ cái phân tán
Hiện nay, có nhiều loại công nghệ sổ cái phân tán (DLT) đang được sử dụng. Nhiều loại công nghệ sổ cái phân tán hiện đang được sử dụng. Blockchain, gói các giao dịch thành các khối được xâu chuỗi lại với nhau và sau đó truyền chúng đến các nút trong mạng, là loại DLT nổi tiếng nhất. Nó là nền tảng cho Bitcoin và các loại tiền điện tử khác. Tangle, một loại DLT khác, nhắm vào hệ sinh thái IoT . Quỹ Eclipse và Quỹ IOTA đã ra mắt Nhóm làm việc Tangle EE, trong đó mô tả Tangle là một sổ cái phân tán không cần cấp phép, không có cảm giác, có thể mở rộng được thiết kế để hỗ trợ việc truyền dữ liệu và giá trị không cần sự tin cậy giữa con người và máy móc. Các công nghệ sổ cái phân tán nổi tiếng khác bao gồm Corda, Ethereum và Hyperledger Fabric.
Blockchain và DLT: Mối liên hệ và sự khác biệt
Các thuật ngữ “Distributed Ledger Technology” (DLT) và “Blockchain” thường được sử dụng chung, đôi khi thậm chí thay thế cho nhau. Tuy nhiên, chúng không giống nhau.
Nói một cách đơn giản, Blockchain là một loại DLT, nhưng không phải mọi công nghệ sổ cái phân tán đều sử dụng công nghệ Blockchain.
Sự nhầm lẫn này là điều dễ hiểu khi xem xét sự gia tăng mạnh mẽ của sự quan tâm đến các công nghệ này sau sự ra đời của Bitcoin và cách các công nghệ này có thể thay thế cho nhau trong thực tế.
Cả hai đều được sử dụng để tạo ra các sổ cái phi tập trung bằng cách sử dụng mật mã. Cả hai đều tạo ra các tập dữ liệu không thể thay đổi, có chứa dấu thời gian. Và cả hai đều được coi là rất an toàn.
Cả hai đều có thể là công khai, có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể sử dụng chúng, như trong trường hợp Bitcoin, hoặc chúng có thể là được cấp phép (riêng tư) và do đó bị giới hạn đối với người dùng được ủy quyền, những người đồng ý với các tiêu chuẩn sử dụng nhất định.
Và đây là điểm khác biệt lớn: Blockchain sử dụng các khối dữ liệu được liên kết với nhau để tạo ra sổ cái phân tán, như tên gọi của nó. DLT cũng bao gồm các công nghệ sử dụng các nguyên tắc thiết kế khác để tạo ra một sổ cái phân tán. Để được coi là DLT, công nghệ không nhất thiết phải cấu trúc dữ liệu của nó thành các khối.
Tương lai của công nghệ sổ cái phân tán
Việc công nghệ sổ cái phân tán, như Blockchain, sẽ cách mạng hóa cách chính phủ, tổ chức và ngành công nghiệp hoạt động hay không vẫn còn là một câu hỏi mở.
Các chuyên gia trong lĩnh vực này coi DLT là một công nghệ quan trọng có thể không chỉ cải thiện đáng kể các quy trình hiện có mà còn thúc đẩy các ứng dụng mới sáng tạo.
Ngoài ra, họ coi DLT là một phần của Internet of Value (IoV), trong đó các giao dịch diễn ra theo thời gian thực qua các mạng toàn cầu. Trên thực tế, công nghệ sổ cái kỹ thuật số chỉ tồn tại được nhờ sự phổ biến của Internet, thứ cho phép nó hoạt động.
Tuy nhiên, các chuyên gia nói chung tin rằng việc triển khai DLT sẽ theo đường cong công nghệ điển hình, với một số ít người tiên phong, sau đó là những người theo sau nhanh chóng và cuối cùng là những người theo sau. Họ cũng nói rằng các doanh nghiệp phải đối mặt với những thách thức trong việc triển khai, mở rộng và vận hành DLT.
Vì lý do này, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, doanh nhân và nhà tiên phong hiện đang phải đối mặt với thách thức xây dựng mạng lưới các doanh nghiệp có thể cùng nhau tận dụng lợi thế của DLT để thay đổi triệt để cách họ trao đổi và lưu trữ dữ liệu và phát triển các đổi mới mà DLT có thể cho phép các quy trình và mô hình kinh doanh hoàn toàn mới.
