Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử là gì? Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam phiên bản 3.0

Trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ, việc xây dựng và hoàn thiện Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử trở thành yêu cầu cấp thiết đối với mọi quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Trong bài viết này Geneat sẽ giải đáp câu hỏi “Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử là gì?” và đi sâu vào phân tích Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam phiên bản 3.0 theo Quyết định 2568 của Bộ Thông tin và Truyền thông.

Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử là gì?

Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử (E-Government Architecture Framework) là một mô hình tổng thể, bao gồm các thành phần, tiêu chuẩn, quy trình và công nghệ được thiết kế để xây dựng và vận hành hệ thống chính phủ điện tử. Mục tiêu chính của khung kiến trúc này là đảm bảo tính đồng bộ, nhất quán và hiệu quả trong việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho người dân và doanh nghiệp.

Vai trò của Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử

Chuẩn hóa hệ thống CNTT

Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn hóa hệ thống công nghệ thông tin (CNTT). Nhờ đó, các cơ quan nhà nước có thể triển khai hệ thống CNTT một cách đồng bộ, tránh tình trạng phân mảnh và lãng phí tài nguyên. Việc chuẩn hóa này giúp tạo ra một nền tảng chung, đảm bảo sự tương thích giữa các hệ thống khác nhau, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và vận hành

Tăng cường kết nối, liên thông dữ liệu

Một trong những vai trò quan trọng của Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử là tăng cường kết nối và liên thông dữ liệu giữa các hệ thống. Điều này giúp các cơ quan nhà nước có thể dễ dàng chia sẻ dữ liệu, nâng cao hiệu suất làm việc và tránh lãng phí tài nguyên. Việc liên thông dữ liệu cũng giúp giảm thiểu sự trùng lặp thông tin, đảm bảo tính nhất quán và chính xác của dữ liệu trên toàn hệ thống.

Nâng cao chất lượng dịch vụ

Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến. Nhờ việc tích hợp và chuẩn hóa các hệ thống, dịch vụ công được cung cấp một cách nhanh chóng, minh bạch và tiện lợi hơn. Người dân và doanh nghiệp có thể dễ dàng truy cập và sử dụng các dịch vụ công mà không cần phải trải qua nhiều thủ tục rườm rà. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn tăng cường sự hài lòng của người dùng.

Bảo mật thông tin

Trong bối cảnh an ninh mạng ngày càng trở nên phức tạp, bảo mật thông tin là một trong những ưu tiên hàng đầu của Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử. Khung kiến trúc này xây dựng các tiêu chuẩn bảo mật nghiêm ngặt để bảo vệ dữ liệu cá nhân và thông tin nhà nước. Các biện pháp bảo mật bao gồm mã hóa dữ liệu, xác thực đa yếu tố và giám sát an ninh liên tục, giúp ngăn chặn các cuộc tấn công mạng và rò rỉ thông tin.

Bạn có thể quan tâm: Quản lý dữ liệu là gì? Tại sao quản lý dữ liệu lại quan trọng

Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam phiên bản 3.0

Giới thiệu quyết định 2568/QĐ-BTTTT

Vào ngày 29/12/2023, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Quyết định số 2568/QĐ-BTTTT phê duyệt Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam phiên bản 3.0. Đây là bản cập nhật quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của chính phủ số, bảo đảm tính liên thông, đồng bộ và hiệu quả trong quản lý nhà nước trên môi trường số.

Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử 3.0 kế thừa và phát triển từ phiên bản trước, tập trung vào việc tối ưu hóa kiến trúc dữ liệu, mở rộng phạm vi áp dụng và tăng cường khả năng tích hợp, kết nối giữa các hệ thống.

Mục tiêu của phiên bản 3.0

• Hiện đại hóa hệ thống: Áp dụng các công nghệ tiên tiến như điện toán đám mây, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT).
• Tăng cường tích hợp: Đảm bảo sự kết nối liên thông giữa các hệ thống thông tin từ trung ương đến địa phương.
• Nâng cao trải nghiệm người dùng: Cung cấp dịch vụ công trực tuyến chất lượng cao, thân thiện và dễ sử dụng.
• Đảm bảo an toàn thông tin: Xây dựng các tiêu chuẩn bảo mật nghiêm ngặt để bảo vệ dữ liệu và hệ thống.

Các thành phần chính trong Sơ đồ khái quát Chính phủ điện tử Việt Nam

Người sử dụng

Bao gồm người dân, doanh nghiệp, cán bộ, công chức, viên chức và các tổ chức, cá nhân liên quan, là những đối tượng trực tiếp sử dụng dịch vụ của Chính phủ điện tử (CPĐT).

Kênh giao tiếp

Các công cụ giúp người dùng tương tác với cơ quan nhà nước như:

• Trực tuyến: Cổng Dịch vụ công quốc gia, cổng thông tin điện tử, ứng dụng di động (VNeID, VssID), mạng xã hội được phép, email.
• Trực tiếp: Tổng đài hỗ trợ, SMS, trung tâm hành chính công, bộ phận một cửa.

Hạ tầng Kỹ thuật – Công nghệ

Gồm các trung tâm dữ liệu cấp quốc gia, bộ, tỉnh và các hệ thống mạng truyền dẫn, thiết bị phần cứng, phần mềm hệ thống, nền tảng điện toán đám mây. Trung tâm dữ liệu quốc gia là nền tảng lưu trữ, phân tích dữ liệu phục vụ quản lý, phát triển CPĐT và bảo đảm an ninh thông tin.

An toàn thông tin mạng, an ninh mạng

Bao gồm hệ thống giám sát an toàn mạng quốc gia (SOC), các cơ chế phòng chống tấn công mạng, cảnh báo nguy cơ và điều phối ứng cứu sự cố, đảm bảo an toàn thông tin trên toàn hệ thống CPĐT.

Chỉ đạo, chính sách

Liên quan đến công tác quản lý, tổ chức, đào tạo và truyền thông, nhằm đảm bảo điều kiện pháp lý và môi trường thuận lợi cho triển khai các hệ thống CPĐT.

Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu

• Cấp quốc gia: Tích hợp dữ liệu giữa các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu của bộ, ngành, địa phương.
• Cấp bộ, tỉnh: Chia sẻ dữ liệu nội bộ và kết nối với nền tảng tích hợp quốc gia.

Cổng Dịch vụ công quốc gia

Hệ thống trung tâm cung cấp dịch vụ công trực tuyến, hỗ trợ cải cách hành chính, giảm phụ thuộc vào hồ sơ giấy và tăng cường tính minh bạch.

Hệ thống thông tin chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ

Thu thập và phân tích dữ liệu từ các bộ, ngành để hỗ trợ hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và Thủ tướng.

Hệ thống thông tin báo cáo Chính phủ

Giúp đơn giản hóa quy trình báo cáo, cung cấp dữ liệu chính xác, kịp thời phục vụ quản lý, chỉ đạo và giảm gánh nặng hành chính.

Hệ thống phục vụ họp và xử lý công việc của Chính phủ

Hỗ trợ tổ chức các cuộc họp và xử lý công việc hiệu quả, hướng tới mô hình Chính phủ không giấy tờ, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Cổng tham vấn và tra cứu quy định kinh doanh

Tăng cường sự minh bạch, hỗ trợ việc tham vấn dự thảo chính sách, văn bản pháp luật và giám sát việc thực thi sau khi ban hành.

Trung tâm tích hợp dữ liệu phục vụ chỉ đạo, điều hành

Hạ tầng trung tâm dữ liệu phục vụ các hệ thống như: Cổng Dịch vụ công quốc gia, Hệ thống thông tin báo cáo quốc gia, và các nền tảng điều hành khác.

Hệ thống giám sát mức độ cung cấp và sử dụng dịch vụ CPĐT (EMC)

Đo lường, đánh giá hiệu quả cung cấp dịch vụ công trực tuyến của các cơ quan nhà nước, từ trung ương đến địa phương.

Hệ thống danh mục điện tử dùng chung

Quản lý các danh mục chuẩn hóa như mã đơn vị hành chính, mã ngành nghề để phục vụ kết nối và chia sẻ dữ liệu nhất quán trên toàn quốc.

Hệ thống phục vụ giao dịch điện tử

Hỗ trợ các giao dịch điện tử an toàn, xác thực, đáng tin cậy giữa cơ quan nhà nước với tổ chức, cá nhân.

Hệ thống giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (SOC)

Theo dõi, phát hiện và xử lý các mối đe dọa an ninh mạng, hỗ trợ bảo vệ các hệ thống CPĐT cấp quốc gia.

Các cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin quốc gia

Bao gồm các cơ sở dữ liệu trọng yếu phục vụ quản lý nhà nước như:

• CSDL quốc gia về dân cư, doanh nghiệp, tài chính, bảo hiểm, đất đai, an sinh xã hội, lao động, hộ tịch điện tử, tài nguyên môi trường, cán bộ công chức, quy hoạch, đầu tư, thủ tục hành chính.
• Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia và các kho dữ liệu tổng hợp phục vụ phân tích, ra quyết định.

Nền tảng định danh và xác thực điện tử

Đảm bảo xác thực danh tính trong giao dịch điện tử, kết nối chặt chẽ với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để hỗ trợ xử lý thủ tục hành chính.

Cổng dữ liệu quốc gia và cổng dữ liệu cấp bộ, tỉnh

Tạo điểm truy cập duy nhất cho dữ liệu mở, cung cấp thông tin và hỗ trợ khai thác dữ liệu hiệu quả cho người dân và doanh nghiệp.

Điểm mới so với Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam, phiên bản 2.0

Từ thực tiễn triển khai Chính phủ điện tử hướng đến xây dựng Chính phủ số, Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam phiên bản 3.0 đã được nghiên cứu, cập nhật và bổ sung nhiều nội dung mới so với phiên bản 2.0 trước đó. Những thay đổi này nhằm đáp ứng tốt hơn các yêu cầu phát triển trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia.

Phiên bản 3.0 đã điều chỉnh Sơ đồ khái quát về Chính phủ điện tử và chi tiết hóa các thành phần chính, trong đó có một số điểm mới đáng chú ý:

• Bổ sung Nền tảng định danh và xác thực điện tử, bao gồm hệ thống định danh và xác thực điện tử cùng các quy định về khai thác, sử dụng các hệ thống này theo Nghị định 59/2022/NĐ-CP ngày 5/9/2022 của Chính phủ. Điều này phù hợp với Đề án 06 về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022–2025, tầm nhìn đến 2030.
• Thêm mới Trung tâm dữ liệu quốc gia, cùng với Kho dữ liệu về con người và Kho dữ liệu tổng hợp từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, được quy định tại Nghị quyết 175/NQ-CP ngày 30/10/2023 về phê duyệt Đề án Trung tâm dữ liệu quốc gia.
• Cập nhật tên gọi của một số hệ thống dựa trên ý kiến đóng góp từ các bộ, ngành và địa phương, nhằm đảm bảo tính thống nhất và phù hợp với thực tiễn triển khai.

Bên cạnh đó, các mô hình tham chiếu quan trọng cũng được điều chỉnh và cập nhật, bao gồm:

• Mô hình tham chiếu nghiệp vụ (BRM)
• Mô hình tham chiếu dữ liệu (DRM)
• Mô hình tham chiếu ứng dụng (ARM)
• Mô hình tham chiếu công nghệ (TRM)
• Mô hình tham chiếu an toàn thông tin và an ninh mạng (SRM)

Ngoài ra, một số văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành cũng được tích hợp vào các mô hình tham chiếu để đảm bảo tính đồng bộ và cập nhật.

Bộ Thông tin và Truyền thông (Cục Chuyển đổi số Quốc gia) giữ vai trò chủ trì triển khai Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử phiên bản 3.0. Bộ có trách nhiệm hướng dẫn các bộ, ngành và địa phương xây dựng, điều chỉnh Kiến trúc Chính phủ điện tử cấp bộ, Kiến trúc Chính quyền điện tử cấp tỉnh sao cho phù hợp với định hướng của Khung Kiến trúc mới. Đồng thời, Bộ cũng tập trung nghiên cứu, phát triển các mô hình, công cụ, và hệ thống hỗ trợ quản lý kiến trúc nhằm nâng cao hiệu quả trong việc phát triển Chính phủ điện tử.

Cùng với đó, công tác đào tạo, tập huấn và hướng dẫn chi tiết sẽ được tổ chức dành cho các cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương đến địa phương. Mục tiêu là giúp các đơn vị hiểu rõ quy trình xây dựng, triển khai và cập nhật Kiến trúc Chính phủ điện tử phù hợp với thực tế. Ngoài ra, Bộ cũng đẩy mạnh các hoạt động truyền thông và nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Tại địa phương, các Sở Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm xây dựng và cập nhật chương trình, kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin và phát triển Chính quyền điện tử. Những chương trình này cần trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, đảm bảo tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn và nguyên tắc của Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử phiên bản 3.0, hướng đến xây dựng một nền tảng Chính phủ số hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Đọc thêm: Dữ liệu mở là gì? Tầm quan trọng của dữ liệu mở đối với phát triển chính phủ số tại Việt Nam

Lợi ích của Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử phiên bản 3.0

Đối với Chính phủ

• Nâng cao hiệu quả quản lý: Giúp các cơ quan nhà nước hoạt động hiệu quả hơn thông qua việc tự động hóa quy trình và tích hợp hệ thống.
• Tiết kiệm chi phí: Giảm thiểu chi phí đầu tư và vận hành nhờ việc chuẩn hóa và tối ưu hóa hệ thống.
• Tăng cường minh bạch: Đảm bảo tính minh bạch trong quản lý và cung cấp dịch vụ công.

Đối với người dân và doanh nghiệp

• Tiện ích vượt trội: Người dân và doanh nghiệp có thể truy cập và sử dụng dịch vụ công mọi lúc, mọi nơi.
• Tiết kiệm thời gian: Giảm thiểu thời gian chờ đợi và thủ tục hành chính rườm rà.
• Nâng cao trải nghiệm: Dịch vụ công trực tuyến được thiết kế thân thiện, dễ sử dụng và đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng.

Thách thức và giải pháp khi triển khai Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử

Thách thức

• Hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ: Sự chênh lệch về hạ tầng công nghệ giữa các địa phương có thể gây khó khăn trong việc triển khai.
• Nhân lực công nghệ thông tin hạn chế: Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao để vận hành và bảo trì hệ thống.
• Vấn đề bảo mật: Nguy cơ tấn công mạng và rò rỉ thông tin luôn là mối đe dọa lớn.

Giải pháp

• Đầu tư hạ tầng đồng bộ: Tăng cường đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin, đặc biệt là tại các vùng nông thôn và miền núi.
• Đào tạo nhân lực: Mở rộng các chương trình đào tạo và nâng cao kỹ năng cho đội ngũ công nghệ thông tin.
• Tăng cường bảo mật: Áp dụng các giải pháp bảo mật tiên tiến và xây dựng cơ chế ứng phó sự cố hiệu quả.

Kết luận

Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển chính phủ điện tử tại Việt Nam. Với phiên bản 3.0, Việt Nam đang từng bước hiện đại hóa hệ thống, nâng cao chất lượng dịch vụ công và hướng tới mục tiêu chuyển đổi số quốc gia. Việc triển khai thành công khung kiến trúc này không chỉ mang lại lợi ích cho chính phủ mà còn giúp người dân và doanh nghiệp tiếp cận các dịch vụ công một cách thuận tiện và hiệu quả hơn.

---

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử và những điểm nổi bật của Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam phiên bản 3.0. Đừng quên theo dõi geneat.vn để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về công nghệ và chuyển đổi số!